Alcoholverslaving
Alcoholverslaving komt van alle verslavingen het meest voor. Ook komt alcoholverslaving vaak voor in combinatie met een andere verslaving. Omdat alcohol legaal en gemakkelijk verkrijgbaar is én maatschappelijk geaccepteerd, is de grens tussen “normaal” gedrag en problematisch drinken moeilijk te zien.
Hoe verslavend is alcohol?
Alcohol is een verslavende stof met een sluw karakter. Het maakt je vrolijk, maar triggert tegelijkertijd veelal negatieve gevoelens bij overmatig gebruik. Dit heeft alles te maken met de activatie van stoffen die inwerken op het beloningssysteem. Hoe meer men drinkt, hoe meer alcohol nodig is voor dezelfde roes. De verslaving aan alcohol ontwikkelt zich heel geleidelijk. Zonder dat je het in de gaten hebt, raak je langzaamaan steeds meer verslaafd aan alcohol. En wie na langdurig gebruik een week de fles laat staan, krijgt te maken met ontwenningsverschijnselen. De hersenen gaan voor een bepaalde periode in de compensatie modus om het tekort aan de ‘beloningsstofjes’ zoals dopamine te compenseren. Het dopaminetekort leidt vaak tot depressieve gevoelens. Het verlangen naar dat fijne euforische gevoel in combinatie met de strijd tegen ontwenningsverschijnselen, maakt dat men na een stopperiode toch weer gaat drinken.
Alcohol kan zowel geestelijke als lichamelijke afhankelijkheid uitlokken. Die dubbele afhankelijkheid maakt dat alcohol zo’n groot verslavend effect heeft. Lang niet alle verdovende middelen zijn zowel geestelijk als lichamelijk verslavend. Cocaïne is hier een goed voorbeeld van. Cocaïne is lichamelijk niet verslavend, maar er wel treedt heel snel geestelijke verslaving op.
De lichamelijke gevolgen van alcoholverslaving
Overmatig alcoholgebruik kan grote risico’s opleveren voor de gezondheid. Zowel op de korte als de lange termijn. Veelvoorkomende lichamelijke gevolgen zijn leverschade, maagproblemen, hoge bloeddruk en een verminderde weerstand. Daarnaast kan alcoholverslaving leiden tot een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, zoals hartaanvallen en beroertes. Dit komt doordat alcohol de bloedvaten beschadigt en de bloedstolling beïnvloedt. Nee, de lijst van gezondheidsrisico’s waar zware drinkers mee dealen is absoluut niet mals te noemen. Het laat maar zien hoeveel effect het drinken van alcohol op het menselijk lichaam heeft.
Neerwaartse spiraal van somberheid en angst
Problematisch drinken heeft niet alleen een grote impact op het lichaam, maar ook op iemands geestelijke welzijn. Waar de casual drinker zich na een paar biertjes op een feestje kiplekker voelt, heeft dit bij problematisch drinken juist het omgekeerde effect. Het vrolijke gevoel slaat over naar somberheid. Deze sombere gevoelens kunnen juist weer een trigger zijn om méér te drinken. Andere psychische gevolgen van alcoholverslaving zijn slapeloosheid, vergeetachtigheid en angstgevoelens.
De totale afhankelijkheid van alcohol maakt dat je steeds verder verwijderd raakt van het hier en nu. Goed functioneren in de maatschappij wordt lastiger. Men zondert zich liever af en vermijdt sociale contacten. Dit kan leiden tot problemen in relaties met vrienden en familie. Van ruzies over het niet nakomen van afspraken tot het vertonen van agressief gedrag. De lichamelijke en mentale problemen die in de loop van de tijd zijn ontstaan, vinden uiteindelijk ook hun weerslag op het werk. Bijvoorbeeld door veelvuldig ziekteverzuim, concentratieverlies en conflicten met collega’s.
Een geleidelijk proces
Een alcoholverslaving ontstaat meestal heel geleidelijk. Een drankje voor de gezelligheid op feestjes mondt uit in elke dag een glas wijn bij het eten. Het dagelijkse glaasje wijn kan leiden tot een hele fles. Het alcoholgebruik neemt steeds meer een overdadige vorm aan, zowel in frequentie als in de hoeveelheid. Op een bepaald punt zal men niet meer goed functioneren zonder alcohol.
Oorzaken van alcoholverslaving: een mix van genen en omgeving
Hoe kan het dat de één wel verslaafd raakt, en de ander niet? Dit heeft te maken met verschillende factoren. Een alcoholverslaving ontwikkelt zich door een complexe wisselwerking tussen genetische factoren en omgevingsinvloeden. Iemand met een zekere aanleg kan bijvoorbeeld door een zeer ingrijpende gebeurtenis, zoals het overlijden van een dierbare, getriggerd worden om naar de drank te grijpen. Dit kan bij deze persoon sneller doorschieten naar overmatig alcoholgebruik dan bij iemand zonder aanleg.
‘’Iedereen kan een verslaving ontwikkelen, alleen sommige mensen zijn meer verslavingsgevoelig’’
Alcoholverslaving en erfelijkheid
Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat genetica een rol speelt bij de vatbaarheid voor alcoholverslaving. Er is niet één specifiek "verslavingsgen", maar er zijn meerdere genen die een rol kunnen spelen. Deze genen kunnen invloed hebben op verschillende aspecten, zoals de manier waarop het lichaam alcohol afbreekt, de gevoeligheid voor de effecten van alcohol en de beloningscircuits in de hersenen. Indien verslavingsgedrag in de familie voorkomt, heeft een kind grote kans om op latere leeftijd ook alcoholverslaafd te raken. Wie genetisch belast is, is zeker niet per definitie gedoemd om alcoholisme te ontwikkelen, alleen het risico hierop is wel groter.
Alcoholverslaving en de omgeving
De sociale situatie speelt ook een belangrijke rol bij het wel of niet verslaafd raken. Mensen die zich in een sociale kring bevinden waarin alcoholgebruik algemeen aanvaard wordt of waarin alcoholmisbruik veel voorkomt, hebben een groter risico om zelf problemen met alcohol te ontwikkelen. Dit kan te maken hebben met groepsdruk of het feit dat de drempel om te drinken vrij laag is.
Persoonlijke problemen als trigger om te drinken
Een alcoholverslaving ontstaat vaak niet alleen, meestal is er sprake van (meerdere) persoonlijke problemen. Denk aan een combinatie van depressie, negatieve ervaringen in de jeugd of angstgevoeligheid. Alcohol wordt in dit geval gebruikt om de negatieve gevoelens te dempen en om beter met de persoonlijke problemen te dealen. Het overmatig gebruik van alcohol kan de symptomen van psychische aandoeningen verergeren. Men komt hierdoor in een vicieuze cirkel terecht die erg moeilijk te doorbreken is.
Is mijn man/vrouw/kind verslaafd aan alcohol?
Alcoholisme is niet altijd even makkelijk te herkennen. Vooral niet bij anderen. In de loop van de tijd is de verslaafde steeds beter geworden in het verbergen van zijn of haar verslaving.
Vermoed je dat jouw familielid verslaafd is aan alcohol? De volgende signalen kunnen wijzen op alcoholverslaving, maar uiteindelijk kan de vraag het beste beantwoord worden door de verslaafde zelf. Hoe zou jouw familielid deze vragen beantwoorden?
- Drink je omdat je je beter wilt voelen?
- Heb je meer nodig dan één of twee drankjes?
- Heb je wel eens beloofd of geprobeerd om te minderen of te stoppen?
- Heb je lichamelijke problemen (maagklachten, hoge bloeddruk)?
- Krijg je klachten als je ineens niet meer drinkt?
- Heb je wel eens verzuimd op jouw werk vanwege het alcoholgebruik of verwaarloos je jouw werk?
- Maak je ruzie met gezinsleden over drank?
- Drink je in situaties waarin dat gevaarlijk is voor anderen, zoals in het verkeer?
- Probeer je jouw drankgebruik te ontkennen en te verhullen?
Hulp bij alcoholverslaving
Is een dierbare verslaafd of loopt hij of zij risico op verslaving? Wij kunnen helpen. Stichting Peggysue verslavingszorg GGZ is gespecialiseerd in de behandeling van alcoholverslaving. Met een team specialisten bieden wij direct advies, hulp en waar mogelijk snelle opname en plaatsing. Het kan gebeuren dat de persoon in kwestie niet vrijwillig wil meewerken. In dit geval kunnen we een interventie in gang zetten om de verslaafde alsnog hulp te laten accepteren. Neem vrijblijvend contact met ons op voor advies of een intakegesprek.