Tegenwoordig staat de naam Interventionist steeds beter bekend als in de context van een drugs interventie, zoals bijvoorbeeld te zien op RTL 4 “Verslaafd!”. In deze tv-programma’s wordt er maar een heel klein deel van de voorgesprekken, de interventie en het uiteindelijke vervolg gedeeld, voornamelijk omdat zo’n format maar 45 minuten heeft, en het ook geen documentaire is. Als we het van begin tot eind zouden uitzenden, inclusief de besprekingen van het interventieteam, overleg met het behandelteam, kom je al snel op zo’n 100 uren, zo niet meer.
Om een beeld te schetsen hoe het eraan toe gaat leg ik hierna uit wat je kan verwachten. Er zijn officieel meerdere stijlen interventies die toegepast kunnen worden en ook combinaties ervan. Ik gebruik zelf de twee waarin ik ben opgeleid, het Johnson Model en Arise®. Deze twee heb ik in de loop der jaren eigen gemaakt waardoor ik en ons interventieteam de meeste kans maken op een succesvol traject. Bij “succesvol” gaan we uit van het hoogst haalbare in de hele casus, waarbij het gezin om de verslaafde heen, als net zo belangrijk beschouwd wordt als de patiënt zelf. Soms betekent dit rigoureuze stappen nemen om het gezin en kinderen veilig te stellen. Dit wordt niet altijd in dank afgenomen, en hoewel ik het goed begrijp, ben ik het er niet altijd mee eens.
Als de verslaafde, die op dat moment nog in actieve verslaving is en blijft, ongeacht het gegeven dat er een gedegen plan op tafel ligt om de juiste hulp te kunnen aanvaarden, z’n spreekwoordelijke kont tegen de krib gooit, is het niet menselijk om het gezin eromheen met lege handen te laten staan. Ze hebben naar dit punt toegewerkt en hebben zelf ook verschrikkelijk te lijden onder de ziekte verslaving in hun systeem. Alleen, ze zijn niet degene die kiest om ermee door te gaan. Het enige wat er dan overblijft is om te ondersteunen dat ze hun eigen pad gaan bewandelen, naar hun eigen herstel. Dit komt nooit als verrassing want in de interventie documentatie en de interventie zelf wordt het duidelijk als een van de consequenties benoemd. De stelling is dan dat als de verslaafde niet ingaat op het aanbod hulp te accepteren, het gezin er ook “klaar” mee is, en voor zichzelf gaat kiezen, denk aan de man of vrouw van de verslaafde. Dit gaat niet zonder slag of stoot. Soms ontstaat er hierdoor verdeeldheid in het interventieteam onder de familieleden, bijvoorbeeld omdat de directe familie van de verslaafde, denk aan de ouders, nog steeds een hand boven de verslaafde ’s hoofd wil houden, terwijl wij een duidelijk grens hebben getrokken. En de grens is een kundige keuze die juist opgevolgd zou moeten worden. Dit splitten vormt een risico voor iedereen, het schept onduidelijkheid, en eigenlijk ontneemt het de verslaafde een laatste duwtje om toch nog maar een keer te luisteren naar het aanbod en plan, maar helaas komt het vaak voor. Terwijl we vooraf zeer duidelijk hebben benoemd wat er allemaal mogelijkerwijs staat te gebeuren in deze intensieve trajecten.
Om dit te voorkomen probeer ik ook altijd voordat we van start gaan, een simpel verhaal aan de familie te vertellen. “Zie de interventie als een taart. Het mes snijdt aan twee kanten. De ene kant de familie, of het gezin of de ouders, broers en zussen en aan de andere kant de verslaafde zelf”. Dit betekent dat als de verslaafde niet mee wil gaan in ons aanbod, dan zorgen we dat de rest wel baat heeft bij de interventie-ingreep”. Deze gedachtegoed komt zowel van het Johnson Model als vanuit de Arise® techniek. Want nu is de verslaafde op de hoogte dat de familie in gesprek is met het interventieteam. De familie aanvaard hulp voor henzelf ongeacht wat de verslaafde doet. Dit zet de familie, of het gezin weer in hun kracht. Het is zelfs zo dat wanneer de verslaafde na weken in contact te zijn na de interventie met de interventionisten, en ze nog steeds niet de juiste en volledige hulp aanvaarden, het heel goed mogelijk is dat er wordt geadviseerd stappen te maken om te permanent te scheiden als gezin. Bijna altijd gebeurt dit in samenspraak met andere professionals die ook betrokken zijn bij het gezin, zoals bijvoorbeeld jeugdbescherming, want het is een “last resort” en enorm verdrietig, vooral als er jonge kinderen in het spel zijn. Ook dit gebeurt regelmatig.
Wanneer de verslaafde wel hulp accepteert naar aanleiding van de interventie, zijn ze bijna nooit intrinsiek gemotiveerd, maar hetzelfde geldt wat mij betreft ook voor de verslaafde die wel zelf aanklopt voor een behandeling. Want de verslaving zelf zorgt voor die “loep” gebruik, namelijk: spijt, nog meer willen gebruiken, en dan weer spijt. De gedachte aan een behandeling en stoppen is nooit echt “nu ga ik in de actie en doen”. Het deel van het brein in staat om in de actie te gaan is gegijzeld. Wanneer we kijken naar de Stages of Change Model van Prochaska & DiClemente’s”, is een klein verschil dat de geïntervenieerde nog in een pre contemplatie stadium zit, en degene die zichzelf meldt in het contemplatie stadium. Bij pre-contemplatie is er geen intentie om het gedrag te veranderen, het kan zelfs zo zijn dat ze nog niet weten of overtuigd zijn dat er daadwerkelijk een probleem is. Bij contemplatie is de persoon wel bewust dat er een probleem is maar zelf nog niet gecommitteerd om een verandering aan te gaan. Voor beide stadia geldt dat ze er net nog niet klaar voor zijn. De interventie die ingezet wordt is vanuit het motiverende aspect voor een deel de negatieve consequentie als er nu niets veranderd, maar tegelijk in rap tempo een stuk motiverende gespreksvoering. Zoals ik ernaar kijk is er in de interventie, na de kwetsbare authentiek brieven een hele kleine window of opportunity. Op dat moment stel ik meestal de vraag, accepteer je onze hulp?
Het verschil tussen een aantal familieleden die zelf een interventie in gang proberen te zetten en een professioneel team inhuren is vrij eenvoudig. Emotioneel zijn wij als hulpverleners en interventieteam niet persoonlijk betrokken bij de persoon, en bovendien zijn we hiervoor professioneel opgeleid. Hij of zij weet geen exacte knopjes te drukken, zoals dit wel gebeurt richting de familie. Daarnaast in vele gevallen is er iemand in het interventieteam die ook door deze hel is geweest, dus is er een stuk identificatie van mens tot mens. En, last but not least, het belang van een gedegen heteroanamnese waardoor de juiste inschatting vooraf al is gedaan over waar de cliënt het beste tot zijn of haar recht komt qua klinische zetting. Niet alle klinieken zijn bereid om interventie cliënten met open armen te ontvangen. Een goede interventionist heeft vaak in combinatie met een eigen faciliteit mogelijkheden om per onmiddellijk een cliënt ergens te plaatsen waar ze de beste behandeling krijgen, en waar ze echt binnen een dag of twee terecht kunnen, eigenlijk zodra er een positief geluid komt van de verslaafde. Wij proberen dan als team te zorgen dat alles snel kan geen, geen nieuw moment om terugtrekkende bewegingen te maken. Want, natuurlijk, het blijft eng, het onbekende. Dus praktisch gezien, worden tickets geboekt, waar nodig een “recovery companion” gekozen (iemand die vanuit professioneel oogpunt meereist), koffers inpakken afronden en soms al die dag richting Schiphol. Wij zorgen met ons team dat alles vlekkeloos verloopt, hiervoor hebben we een reisafdeling, casemanagers en een team aan de andere kant van de wereld. Want, ja, bij een interventie is het mijns inziens van belang de persoon naar een ander kant van de wereld gaat, met als mijn persoonlijke voorkeur Zuid-Afrika. Het land met blauwe hemel, diepe zee, eeuwige bergen en een onmiskenbaar helend effect op eenieder die er neerstrijkt. Het land waar men al veel langer via missionarissen in contact is gekomen met het gedachtegoed van de AA, de twaalf-stappen naar herstel via een spiritueel programma. Waar al sinds zeker 20 jaar Nederlanders, en andere wereldburgers, zich laten verwelkomen door de speciale gastvrijheid van de South African People. Naast de adembenemende ambiance is ook de kennis en kunde op het gebied van het behandelen van verslaving net een stukje pittiger, confronterender en in onze samenwerkingsverband klinieken voelt het authentieker dan eenieder willekeurig kliniek. Dit vergt wel veel meer van de geldbuidel want niet alleen de interventie, het hele project, is particulier betaald, zo ook de klinische opname. Sinds 1 januari 2022 en het nieuwe Zorg Prestatie Model (ZPM) sturen wij niemand meer via de zorgverzekeraar naar Zuid-Afrika. En sowieso ligt het complexer bij een interventie, want door de zorgverzekeraar moet eerst een machtiging afgegeven worden, en dat duurt zeker 2-3 weken. Daar kan de cliënt en het interventieteam gewoonweg niet op wachten.
De vraag die vaak gesteld wordt, hoe groot is het ‘blijvend succes’ – dus in onze termen “clean en sober” blijven, in de volksmond “afkicken”,? Ik kom daar graag in een andere blog op terug. In het kort. Er zijn meerdere componenten essentieel voor blijvend herstel (van verslaving). Waaronder complete overgave, abstinentie, algehele onthouding van alle geestverruimende middelen en zorgen voor een eigen langdurig nazorg door middel van “meetings” van één van de 12-stappen anonieme groepen bij terugkomst van de klinische opname. Niet alleen het bijwonen van die bijeenkomsten is van belang maar ook dat ze zich daarin onderdompelen, en in de actie blijven.