Over verslaving bestaan nog veel misstanden. Zo krijgen verslaafden vaak de stempel zwak en onverantwoord. Een gebrek aan wilskracht; dat is waardoor iemand alcoholist wordt of verslaafd raakt aan drugs. In de wetenschap wordt hier (gelukkig) heel anders naar gekeken. Verslaving is erkend als een ziekte. Het is een chronische hersenziekte die vrijwel iedereen kan treffen. Wie van zijn verslaving af wil komen, redt het niet met wilskracht alleen. Hoe sterk deze ook is. Professionele hulp van buitenaf is de enige weg naar herstel.
Waarom wordt verslaving als een ziekte gezien?
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat verslaving de hersenen dusdanig aantast, dat het met recht een (chronische) ziekte te noemen is. Zo is duidelijk geworden dat verslaving voor een verandering zorgt in bepaalde gebieden van de hersenen. Delen die verantwoordelijk zijn voor beloning, geheugen, leren, oordeel en motivatie worden door de verslaving verstoort. Verslaving is tevens opgenomen in de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders 5, kortweg DSM 5. In dit handboek staan internationale afspraken die zijn gemaakt over welke criteria van toepassing zijn op een bepaalde psychische stoornis.
Een verslaafde is dus niet zwak, maar ziek. Het beeld dat alleen ‘zwakke mensen’ verslaafd kunnen raken is dan ook onjuist. Ook zien we dat mensen met een verslaving veelal wel succesvol zijn in andere dingen. Zij hebben de wilskracht om goed te presteren in bijvoorbeeld een sport. Daar staat tegenover dat het door de verandering die in de hersenen heeft plaatsgevonden, heel lastig is om met enkel wilskracht van verslavende middelen weg te blijven.
De rol van het beloningscentrum in de hersenen
Met name het beloningssysteem van de hersenen speelt een grote rol in verslavend gedrag. Het beloningscentrum zorgt ervoor dat bepaalde gedragingen met een prettig gevoel beloond worden. Zo kan het eten van jouw favoriete pastagerecht dit gevoel opwekken. Verdovende middelen zoals alcohol en cocaïne hebben daarentegen een nog veel krachtigere impact op het beloningssysteem.
Op het moment van gebruik worden bepaalde stofjes aangemaakt in de hersenen. Eén van deze stofjes is dopamine. Dopamine zorgt voor een gevoel van vrolijkheid en beloning. Door frequent gebruik van alcohol, cocaïne en andere drugs neemt het aantal dopaminereceptoren af. Dit maakt dat je gevoelsmatig steeds meer van een middel nodig hebt om hetzelfde effect te ervaren. Wie dezelfde euforie wil voelen, gaat frequenter of meer gebruiken. Ook zien we dat men vaak verslavende middelen gaat combineren. Iemand die verslaafd is aan cocaïne, kan bijvoorbeeld een seksverslaving ontwikkelen. Het is niet zonder reden dat de combinatie van een drugs-en alcoholverslaving een veelvoorkomend verschijnsel is.
Verslaving: een ziekte van geest, lichaam en ziel
Verslaving is een ziekte met lichamelijke, psychologische en spirituele aspecten. Het wordt daarom ook wel ‘’A disease of the body, the mind and spirit’’ genoemd. Om vat te krijgen op de verslaving, moet men focussen op alle drie deze aspecten.
Erkenning voor de ziekte is belangrijk
Erkenning van verslaving als ziekte is niet geheel vanzelfsprekend. Zo is gameverslaving pas in 2022 officieel erkend als ziekte, door zorgverzekeraars en behandelaars. Erkenning is in onze optiek erg belangrijk. Het feit dat verslaving een ziekte is, betekent namelijk ook dat een behandeling mogelijk is. Ook vanuit een financieel oogpunt pakt de classificatie "ziekte" gunstig uit. * Zo wordt verslavingszorg door veel zorgverzekeraars momenteel vergoed vanuit de basisverzekering. Dit geldt ook voor een opname in een kliniek. Je betaalt voor deze zorg wel je eigen risico. Indien verslaving niet officieel erkend zou zijn als een ziekte, zou men zelf voor alle kosten opdraaien.
* Niet alle zorg verzekeraars vergoeden behandeling in het buitenland. Daarnaast moet er aantoonbaar een ambulante behandel voorgeschiedenis zijn. Neem eventueel contact op voor meer informatie.
**Het traject: Verzekerde zorg in het buitenland, wanneer dit word goedgekeurd, kent ook een eigen bijdrage.
Kan men een genetische aanleg hebben voor het ontwikkelen van een verslaving?
Genetische aanleg verklaart ruim de helft van het risico op een stoornis in het gebruik van alcohol. Mensen kunnen dus wel degelijk genetisch belast zijn waardoor zij een verhoogd risico hebben. Dit betekent echter niet automatisch dat iemand met een erfelijke aanleg ook daadwerkelijk verslaafd raakt. Je kunt het goed vergelijken met mensen die een aanleg hebben voor sporten of muzikaliteit. Het is een samenspel van omgevingsinvloeden, genetische aanleg en psychische factoren. Zo kan een heftige gebeurtenis zoals een scheiding van de ouders op jonge leeftijd in combinatie met de genetische aanleg resulteren in een verslaving.
Niet alle ziekten zijn te genezen. Ook verslaving niet
Ons gedachtegoed is dat verslaving in de basis niet te genezen is. Je kunt wel in remissie. Abstinentie plus een nieuwe manier van leven, het aanpassen van je verslavingsgedrag. Wij noemen dat ‘in herstel’ zijn. Er zijn genoeg mensen geweest die zich voor lange tijd volledig hebben onthouden van een verslavend middel. Toch zien we dat deze groep mensen altijd vatbaar blijft voor de verleiding om weer te gaan gebruiken. Als iemand in het verleden verslaafd is geweest aan alcohol, kan één biertje op het terras er al voor zorgen dat hij of zij terugvalt in oude gewoontes en gebruik. Het brein gaat direct voor jou meerdere beweegredenen bedenken om te drinken. Je bent continue in onderhandeling met jezelf. Want als andere mensen gedoseerd kunnen drinken, dan kun jij dat toch ook? Helaas werkt dit niet zo.
Ondanks dat een verslaving niet te genezen is, kun je de verslaving wel door een programma van herstel te volgen een prachtig leven zonder zucht, drama, verdriet en uiteindelijk de dood leiden. Juist door overgave aan "ons" 12-stappen programma. Ons team van deskundigen staat voor je klaar om jou of jouw dierbare te helpen met een succesvolle verslaving behandeling.
‘’Een verslaafde is niet verantwoordelijk voor zijn ziekte, maar wel voor zijn herstel.’’
De enige ziekte die je doet denken dat je niet ziek bent
Wie lijdt aan depressies, reuma of COPD is zich over het algemeen bewust van zijn chronische ziekte. Dit bewustzijn ontbreekt vaak bij mensen met een verslaving. Zij ervaren hun verslaving niet als een ziekte of beseffen überhaupt niet (voldoende) dat er iets aan de hand is. Hoe slecht hij of zij er ook aan toe is. Tijdens een interventie liggen vaak allemaal bierblikjes in huis of zien we restjes cocaïne op tafel. De persoon in kwestie ziet deze dingen dan niet als een probleem meer. De verslaving is een blinde vlek in de hersenen geworden. We merken dat wanneer een verslaafde zich wél bewust is van zijn ziekte, de ontkenningsfase is ingezet. Men durft niet toe te geven aan de ziekte, deels vanwege het stigma van verslaving. Want een verslaafde; dat is toch iemand die onder een brug ligt met een spuit in zijn arm?
Ondanks dat je alles kwijt bent, van je bezittingen tot aan je baan of je partner en kinderen, kun je jezelf wijsmaken dat je de situatie onder controle hebt. Dat er niets ergs aan de hand is en dat je echt wel gaat minderen. Deze ontkenning kan leiden tot de dood. Het feit dat verslaving de enige ziekte is die jouw brein doet denken dat je niet ziek bent is helaas kenmerkend voor de ziekte verslaving.
Er is wel degelijk voor 95% van de verslaafden een oplossing. Daar houden wij ons dag in dag uit mee bezig. De andere 5 % kan of wil niet, en dit is meestal te wijten aan andere persoonlijkheidsproblematiek die in de weg staat.
Hulp bij verslaving nodig voor jezelf of een dierbare? Stichting Peggy-Sue verslavingszorg GGZ kan helpen. Neem contact met ons op via info@peggy-sue.com zodat wij onze werkwijze en prijzen kunnen toelichten.