Het verslavingsprobleem van je kind, partner of ander familielid heeft niet alleen ingrijpende gevolgen voor de verslaafde zelf. Ook je eigen leven staat op zijn kop. Niet voor niets wordt verslaving ook wel een 'familieziekte' genoemd. Je wilt jouw dierbare helpen weer op het rechte pad te krijgen, te voorkomen dat hij of zij iets overkomt wat niet meer te herstellen valt. Een familie-interventie kan ingezet worden als de persoon in kwestie hulp blijft afslaan en zijn of haar verslaving niet onder ogen durft te komen. Bij deze vorm van professionele interventie confronteren de familieleden gezamenlijk hun dierbare met zijn alcohol- of drugsverslaving. Dat een interventie allesbehalve een spontane daad is, blijkt wel uit de hoeveelheid stappen die voorafgaan.
De voorbereiding van een familie-interventie
Aan een familie-interventie gaat altijd een heel proces vooraf. Van een pre-screening en vervolggesprekken tot aan de daadwerkelijke confrontatie met de verslaafde. Het interventietraject bestaat uit de onderstaande stappen:
Telefonische pre-screening
Intakegesprek (met alle betrokkenen)
Diverse vervolggesprekken
Documentatie en (intensieve) voorbereiding
Datum prikken voor pre-interventie en interventie
Projectmanagement en praktische voorbereiding
Daadwerkelijke interventie
Vervolgtraject (afhankelijk van uitkomst interventie)
De pre-screening
Eerst vindt een telefonische pre-screening plaats met de persoon die ons inschakelt. Bijvoorbeeld de vriend(in), moeder of broer van de verslaafde. Het voorgesprek is bedoeld om goed inzicht te krijgen in de situatie. De mentale staat van de verslaafde speelt hierbij een belangrijke rol. Uit ervaring weten we dat mensen met psychiatrische problemen niet goed kunnen helpen bij hun verslaving. Zij vallen behandeltechnisch vaak tussen wal en schip. Dat is zeer frustrerend.. Deze mensen komen dan op een plek terecht waar ze wél psychiatrie aanbieden, maar waar te weinig aandacht is voor de verslaving, zoals wij er naar kijken. Een goed voorbeeld is iemand die in een psychose raakt door cannabis en hierin blijft hangen. Deze persoon komt dan in een kliniek waar degene in de kamer ernaast mag drinken en de andere buurman mag blowen. Je kunt je voorstellen dat die situatie absoluut niet bevorderlijk is voor het herstel van de verslaafde.
Tijdens de telefonische pre-screening worden tot slot ook de kosten van het interventietraject besproken. Men moet namelijk zowel de interventie betalen als de klinische plaatsing (privaat). De kosten kunnen in dit geval aardig oplopen. Het is niet mogelijk om via de zorgverzekering te wachten op een akkoord omdat je bij een familie-interventie snel moet doorpakken.
Vervolggesprekken op locatie of online
Willen de betrokken personen het traject doorzetten? Dan vinden diverse vervolggesprekken plaats. Online of fysiek in onze praktijk. Sinds kort is onze praktijk gevestigd in Gezondheidscentrum de Fronten in Maastricht. Vanuit deze locatie zijn we nauw verbonden met huisartsenpraktijken en andere GGZ-instellingen. Voor de vervolggesprekken nodigen wij alle dierbaren uit. Uiteindelijk zitten we dan aan tafel met een grote groep mensen waaronder de ouders, broer(s), zus(sen), (ex)-partner en beste vrienden.
Stel we constateren dat een van de familieleden niet geschikt is voor dit deel van het traject, de interventie, dan zullen wij ervoor kiezen om die persoon niet uit te nodigen bij het vervolggesprek. We sluiten als het ware ‘de saboteur’ uit om te voorkomen dat de verslaafde op een negatieve manier beïnvloed wordt om de juiste hulp toch te aanvaarden. Het merendeel van de mensen die bij de gesprekken aanwezig zijn, nemen uiteindelijke wel deel aan de familie-interventie.
Vanuit Stichting Peggysue verslavingszorg GGZ stellen we een contract op die de betrokkenen moeten ondertekenen. In het contract staan concrete afspraken waar zij zich aan dienen te houden. Zo is het o.a. niet toegestaan om de verslaafde in te lichten over de aankomende interventie. Maar het contract is ook een concreet startpunt, en geeft ook aan dat een interventie een goed doordachte actie is en ook moet zijn. Daarnaast staat beschreven wat de hulpvraag is, en wat wij als hoogst haalbaar indiceren.
Impactbrieven schrijven
Op een kwestbaar moment in heldere en krachtige taal verwoorden wat voor impact iemands verslaving op jou heeft. Dat is niet eenvoudig. Om deze reden laten we de betrokken zogeheten Impactbrieven schrijven. In deze brieven brengt men onder woorden wat de verslaving met jou doet en wat de consequenties zijn als de verslaafde niet akkoord gaat met de behandeling. Tijdens de confrontatie leest iedereen zijn eigen brief voor.
Een datum prikken
Indien alle voorbereiding is getroffen, prikken we een datum voor de daadwerkelijke confrontatie. We raden de betrokkenen altijd aan om hiervoor hun hele dag te ‘blocken’. De confrontatie kan langer duren dan voorzien. Bovenal is het een zeer emotionele 'happening'. We adviseren dan ook om de desbetreffende dag vrij te nemen van werk en geen verdere afspraken te plannen.
Hoe ziet de dag van de familie-interventie er uit?
De dag van de interventie zal geleid worden door de interventionist. Vrienden en familieleden krijgen de gelegenheid de verslaafde rechtstreeks te confronteren met de gevolgen van de verslaving. Dit is het moment om duidelijke grenzen te stellen. Wat er gebeurt als hij of zij weigert hulp te aanvaarden? Een liefdevolle benadering is hierbij belangrijk. Als echtgenoot zou je duidelijk kunnen maken dat je enorm veel van de persoon in kwestie houdt, maar dat de ruzies, de vermoeidheid en geldzorgen nu echt zijn tol beginnen te eisen. ‘’Bij het niet accepteren van de hulp, moet ik de echtscheiding in gang zetten. Voor mezelf en de kinderen.’’ Het ultieme doel is om de verslaafde over te halen om hulp te accepteren. Om zich te laten behandelen in een kliniek.
Het is goed om te weten dat een familie-interventie niet altijd soepel verloopt. Manipulatieve spelletjes van de familie of psychische problematiek van de verslaafde hebben er in het verleden toe geleid dat er voor de veiligheid een arrestatie team moest optreden. De pre-screening en de gesprekken zijn bedoeld om dergelijke risico's te minimaliseren.
Als interventionist wil je altijd afmaken waar je aan begonnen bent. Hoe complex de situatie ook is. Indien het echt niet lukt om de verslaafde te helpen, richten wij ons tot de partner of de familie. We starten dan een apart traject op. We zien interventie als een taart: de ene helft is de familie, de andere helft verslaafde.
‘’Een Familie-interventie heeft een tweeledig doel: de verslaafde persoon stimuleren een behandeling te accepteren en de familie te informeren over de ziekte van verslaving.’’
Is een interventie altijd succesvol?
In de meeste gevallen heeft de interventie de gewenste uitkomst. Na de bewogen verhalen van de familie ziet de verslaafde de ernst van de situatie in en is bereid hulp te accepteren. Onze stichting is momenteel voor 90% succesvol in het helpen van familieleden om hun geliefde een afkicktraject (detox, behandeling en nazorg) te aanvaarden. Een interventie is wat ons betreft altijd succesvol. Indien de verslaafde geen hulp wil aanvaarden, kunnen we ons richten op de familie.
Methodieken voor een interventietraject
Voor een interventietraject kunnen diverse methodieken worden gebruikt. Bij Stichting Peggysue verslavingszorg GGZ passen we een combinatie van onderstaande methodieken toe.
ARISE®-interventie
Het interventiemodel is ontwikkeld door Dr. Judith Landau en Dr. James Garrett begin jaren negentig. In het Arise model worden familieleden en anderen betrokken nauw betrokken bij de interventie. Kenmerkend is de uitgebreide en liefdevolle aanpak. Een ARISE®-interventie is een langdurig traject en beslaat enkele weken tot meerdere maanden. Het is aangetoond dat het personen helpt om op lange termijn te herstellen.
Johnson model
Het Johnson model is een van de meest voorkomende vormen van interventie. Het model is ontwikkeld door Vernon E. Johnson. Een priester die zelf herstellende was van alcoholverslaving. Centraal in zijn interventiestijl staan een liefdevolle benadering en vroegtijdig ingrijpen. Zijn filosofie was dat de verslaafde persoon niet per definitie een dieptepunt hoeft te bereiken om hulp te accepteren.
Het doel van het Johnson model is nooit om de verslaafde zich te laten schamen voor zijn gedrag. Verwijten maken plaats voor consequenties. Familieleden maken duidelijk wat zij wel of juist niet meer doen als hun dierbare de behandeling weigert. Niet vanuit wrok of boosheid, maar vanuit liefde. Door de verslaafde op een liefdevolle manier te confronteren met zijn gedrag, is de kans groter dat de persoon in kwestie eerder hulp aanneemt.
Kan ik zelf een familie-interventie in gang zetten?
Het is mogelijk om op eigen houtje een familie-interventie in gang te zetten, zonder hulp van een professional. Dit raden we echter sterk af. Een interventie heeft immers de grootste kans van slagen als deze gedaan wordt onder begeleiding van een expert. Tijdens een confrontatie kunnen de emoties hoog oplopen. Wanneer de verslaafde zich echt in het nauw gedreven voelt, kan de persoon agressief worden en een onveilige of zelfs gevaarlijke situatie creëren. Daarnaast is het ook belangrijk dat de vervolgstappen op voorhand projectmatig geregeld worden. Wanneer de verslaafde zegt hulp te willen aanvaarden, moet alles zo goed als mogelijk in de startblokken staan.
Daarnaast, "het systeem", de familie, is immers zelf ook deel van het probleem (geworden). Om vanuit het familie systeem, een lid van de familie, te confronteren is te herhalen wat al zo vaak is gezegd en verweten over en weer. Het moet met professionele aanpak, voldoende reeds in gang gezet (fast-track naar rehab), de ervaringsdeskundigheid van ten minste een van het interventie team stelt de verslaafde ook op zijn of haar gemak. Last but not least: "vreemde ogen dwingen".
Het is niet ongewoon dat de verslaafde boos wordt en probeert weg te komen. Een getrainde interventionist weet met dergelijke situaties om te gaan. Daar komt bij dat wij als hulpverleners en interventieteam niet emotioneel of persoonlijk betrokken zijn bij de persoon. Hij of zij weet geen exacte knopjes te drukken, zoals dit wel gebeurt richting de familie. Tot slot treffen wij als professionals gedegen voorbereidingen. Door onze jarenlange ervaring als interventionisten team weten we precies wat we moeten doen om het traject zo soepel mogelijk te laten verlopen. We geven de verslaafde geen kans om terugtrekkende bewegingen te maken. Concreet betekent dit dat iemand direct na de confrontatie zijn koffers kan pakken voor de reis naar de afkickkliniek.
Peggy-Sue legt nogmaals haarfijn uit waarom je een interventionist moet inschakelen.
Maak kennis met ons interventieteam
Is de tijd aangebroken om professionele hulp te zoeken voor het verslavingsprobleem van je kind, ouder, broer of partner? Stichting Peggysue verslavingszorg GGZ kan jou helpen. Ons interventieteam bestaat uit de interventionisten en verslavingsdeskundigen Peggy-Sue Figueira en Benjamin Witzand. Peggy-Sue is veelvuldig te zien geweest als expert in tv-programma’s (o.a. RTL 4 Verslaafd!) en talkshows. Ze heeft bakken ervaring in internationale interventies, met een focus op het familiesysteem. Net als Peggy-Sue heeft ook interventionist Benjamin een verslavingsverleden. Door zijn eigen ervaringen (o.a. drugsverslaving) kan hij zich als geen ander inleven in de strijd die verslaafden dagelijks ervaren.